Wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
W szczególności dowodem mogą być:
- dokumenty;
- zeznania świadków;
- opinie biegłych;
- oględziny.
Zasada prawdy obiektywnej = organ nie może biernie oczekiwać na zgłoszenie dowodów przez stronę , ale jest zobowiązany do podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do wyjaśnienia i załatwienia sprawy
Ciężar dowodu- stosujemy odpowiednio art. 6 k.c.
Odmowa przeprowadzenia dowodu =, jeżeli uzna, że przeprowadzenie takiego dowodu nie wniesie nic nowego do sprawy; tzn. dana okoliczność została już udowodniona za pomocą innych dowodów;
W pierwszej kolejności należy przeprowadzić dowody bezpośrednie; zastępowanie dowodów bezpośrednich dowodami pośrednimi stanowi naruszenie przepisów postępowania;
Przesłuchanie strony jest środkiem dowodowym stosowanym w ostateczności – tylko wówczas, gdy po przeprowadzeniu innych dowodów pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy;
Oświadczenia składane przez stronę oraz przedstawione przez nią dokumenty korzystają z domniemania prawdziwości, jeżeli nie są sprzeczne z innymi dowodami lub faktami znanymi organowi;
Przedmiotem dowodu nie jest prawo. Organ administracyjny ma obowiązek znać przepisy prawa obowiązującego i stosować je z urzędu;
Uprawdopodobnienia- wyjątek, kwestie wpadkowe, jeżeli przepis przewiduje;
Domniemania faktyczne: organ ma pełną swobodę wnioskowania co do istnienia poszukiwanego faktu na podstawie innego faktu oraz wszystkich okoliczności;
Domniemania prawne- wiążące;
Szczegółowa opinia prawna, wydana przez niezależnego prawnika, specjalizującego się w danej dziedzinie prawa, jest w świetle art. 75§1 kpa dopuszczalnym dowodem pozwalającym na pełniejszą ocenę istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności;
Pisemna wypowiedź pełnomocnika strony będącego adwokatem lub radcą prawnym, dotycząca oceny prawnej danego stanu faktycznego, nie może być uznana za ekspertyzę mającą walor samodzielnego środka dowodowego
Postępowanie dowodowe:
- organ jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć całokształt materiału dowodowego;
- dowody mogą być przeprowadzone na wniosek bądź z urzędu;
- strona ma prawo być obecna przy czynnościach procesowych i do nich się ustosunkować;
- organ w drodze postanowienia dopuszcza dowód bądź odmawia jego dopuszczenia (jeżeli dowód nie był zgłoszony w toku przeprowadzania dowodów lub jeżeli dowód dotyczy okoliczności stwierdzonych już innymi dowodami) – na to postanowienie nie służy zażalenie;
- organ w każdym stadium postępowania może zmienić swoje postanowienie odnośnie środka dowodowego;
- okoliczność uważa się za udowodnioną jeżeli strona miała możność wypowiedzenia się co do niej;
- organ kieruje się zasadą swobodnej oceny dowodów – na podstawie całokształtu materiałów, stad od sędziego domaga się wiedzy i doświadczenia życiowego- podobnie jest w postępowaniu administracyjnym;
- fakty powszechnie znane oraz znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu (fakt powszechnie znany to fakt, którego znajomości należy się spodziewać od przeciętnie inteligentnego, rozsądnego i doświadczonego mieszkańca obszaru należącego do właściwości terytorialnej organu prowadzącego postępowanie);
- strona powinna być zawiadamiana o miejscu i terminie przeprowadzenia postępowania dowodowego minimum 7 dni przed terminem;
- strona ma prawo brać czynny udział w postępowaniu dowodowym;
- kto nie stawia się bez uzasadnionej przyczyny i mimo prawidłowego wezwania jako świadek lub biegły – podlega karze grzywny w wysokości 200 zł (na to postanowienie służy zażalenie);
- kto bezzasadnie odmawia złożenia zeznań, wydania opinii lub okazania przedmiotu podlega karze grzywny w wysokości 50 zł (również służy zażalenie);
- zwolnienie od kary następuje gdy ukarany w ciągu 7 dni od zawiadomienia o grzywnie uprawdopodobni, że zachowanie było usprawiedliwione;
- można zastosować jednocześnie inne środki przymusu – np. odebranie rzeczy;
