- Postępowanie mediacyjne- art. 115 i nast. Ustawy- prawo o postęp. przed sądami administracyjnymi
1. cel: rozważenie i wyjaśnienie stanu faktycznego i prawnego sprawy w taki sposób, aby strony mogły poczynić ustalenia co do sposobu jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa. Rolą prowadzącego zatem jest wyjaśnienie stronom, czy w toku postępowania przed organem administracji doszło do naruszenia prawa, na czyn ono polegało, jakie mogą być następstwa konkretnego uchybienia i jakie działania powinny być podjęte przez organ administracji w celu usunięcia stwierdzonych naruszeń. Nie jest rola sądu uzgadnianie rozbieżnych czy sprzecznych interesów stron i uczestników postępowania.
2. wszczęcie: zasadą jest prowadzenie postępowania mediacyjnego na wniosek którejkolwiek ze stron postępowania złożony przed wyznaczeniem rozprawy. Może być zawarty w skardze, w odpowiedzi na skargę, jak i odrębnym piśmie strony. Winien być złożony przed datą doręczenia jej zawiadomienia o rozprawie. Po tym terminie wniosek jest bezskuteczny i podlega oddaleniu. Wniosek taki podlega ocenie sądu, co oznacza, że sąd powinien go oddalić, jeżeli uzna, że przeprowadzenie postępowania mediacyjnego jest niecelowe., np. skarga podlega odrzuceniu. Orzeczenie takie zapada w drodze postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie.
Postępowanie może być także przeprowadzone z urzędu ilekroć sąd uzna to za celowe. Uzasadnieniem do wszczęcia postępowania mediacyjnego z urzędu powinna być również oczywista bezzasadność skargi.
Uczestnikom postępowania nie przyznano prawa do wniesienia wniosku o wszczęcie postępowania mediacyjnego. Mają oni prawo do wzięcia w nim udziału.
3. przebieg post. mediacyjnego: posiedzenie mediacyjne jest posiedzeniem jawnym, pod przewodnictwem sędziego lub referendarza sądowego. Odbywa się z udziałem stron, przy czym ich obecność jest w zasadzie obowiązkowa. Jeżeli strona reprezentowana jest przez pełnomocnika, to jego również wzywa się do stawiennictwa. W toku postępowania może być przeprowadzone uzupełniające postępowanie dowodowe. Post. mediacyjne może zakończyć się cofnięciem skargi. Wniosek taki może być zgłoszony ustnie do protokołu, lub w odrębnym piśmie procesowym. W takim przypadku winno zostać wydane zarządzenie o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne, celem umorzenia postępowania sądowoadministracyjnego.
Na podstawie ustaleń dokonanych w post. mediacyjnym, organ uchyla lub zmienia zaskarżony akt albo wykonuje inną czynność stosownie do okoliczności sprawy.
Na akt wydany na podstawie ustaleń można wnieść skargę do WSA w terminie 30 dni od dnia doręczenia aktu, lub wykonania czynności. Skargę tą sąd rozpoznaje łącznie ze skargą wniesioną w której przeprowadzono post. mediacyjne. Brak ustaleń powoduje rozpoznanie sprawy przez sąd.
Warunkiem ważności ustaleń zawartych w post. mediacyjnym jest podpisanie protokołu przez sędziego ( referendarza) prowadzącego to postępowanie oraz przez strony.
Sędzia który prowadził post. mediacyjne niezakończone przyjęciem ustaleń, co do sposobu załatwienia sprawy powinien wyłączyć się od dalszego postępowania w sprawie.
II Postępowanie uproszczone- art. 119-122 ppsa.
W trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym w składzie 1 sędziego.
Jest zasadniczym odstępstwem od zasady, że sprawy są rozpatrywane przez sąd administracyjny na rozprawie ( art. 90 ppsa).Z tego względu przepisy regulujące post. uproszczone nie mogą być interpretowane rozszerzająco.
Sąd może skierować sprawę do rozpoznania w trybie uproszczonym w 3 przypadkach:
- gdy zaskarżona dec. lub postanowienie dotknięte są kwalifikowaną wadą prawną ( wadą nieważności lub dającą podstawy do wznowienia postępowania)
- na żądanie strony ( a żadna z pozostałych stron w terminie 14 dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda rozprawy)
- jeżeli organ administracyjny nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia mu grzywny.
Wystąpienie którejkolwiek z tych przesłanek nie obliguje sądu do rozpoznania sprawy w tym trybie. Sąd ma obowiązek jedynie rozważyć, czy jest to zasadne i może rozpoznać sprawę na rozprawie, jeżeli uzna to za konieczne.
Z urzędu można skierować sprawę do post. uproszczonego jedynie w przypadku, gdy zaskarżona dec. lub postanowienie dotknięte jest kwalifikowaną wadą prawną w drodze niezaskarżalnego zarządzenia przewodniczącego wydziału.
W postępowaniu uproszczonym prowadzonym na wniosek strony może być rozpoznana każda sprawa bez względu na to jaki akt lub czynność organu jest przedmiotem zaskarżenia, oraz bez względu na to, jaką wadą dotknięty jest zaskarżony akt lub czynność organu. Z wnioskiem może wystąpić zarówno skarżący, jak i organ, którego skarga dotyczy, a także uczestnik postępowania. Wniosek taki może być zawarty zarówno w skardze do WSA, jak i w odrębnym piśmie procesowym, wniesionym już po wszczęciu postępowania sądowoadministracyjnego. Warunek- brak sprzeciwu którejkolwiek z pozostałych stron. O wpłynięciu wniosku sąd obowiązany jest powiadomić pozostałych uczestników postępowania poprzez doręczenie im odpisu wniosku. Jeżeli wniosek taki zawarty był w skardze, której odpis doręczono organowi i pozostałym stronom, to 14 dniowy termin biegnie od daty doręczenia im odpisu skargi. Po upływie terminu przewodniczący wydaje zarządzenie o skierowaniu sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, chyba, że charakter sprawy przemawia za rozpoznaniem jej na rozprawie.
Rozpoznanie sprawy w tym trybie przed upływem 14 dniowego terminu albo pomimo wniesienia żądania przeprowadzenia rozprawy stanowi podstawę kasacyjną.
